Kategori: Makaleler

Askerler Hangi Pasaport Kullanır? Tarihsel Arka Plan, Güncel Uygulamalar ve Akademik Tartışmalar Giriş Askerî personelin yurt dışına çıkışı söz konusu olduğunda, “Hangi pasaport kullanılır?” sorusu tek bir yanıtla geçiştirilemeyecek kadar katmanlıdır. Görev mi, tahsisli kurs mu, tatil mi, NATO görevlendirmesi mi? Her senaryoda belge türü, vize gereksinimi ve sınırda ibraz edilecek evraklar değişir. Bu yazı, tarihsel arka planı kısaca özetleyip güncel uygulamaları ve akademik tartışmalarıyla birlikte, askerlerin hangi pasaportları hangi koşullarda kullandığını sistematik biçimde açıklar. Tarihsel Arka Plan: Pasaportun Kökeni ve Askerî Seyahat Modern pasaport, devletin birey üzerindeki egemenlik ve kimlik doğrulama yetkisinin somutlaşmış hâlidir; uluslararası hukukta da kişiye kimlik…

Kancalı Kurt Nerede Yaşar? Geleceğin Parazitleri Üzerine Bir Beyin Fırtınası “Gelecekte bizi bekleyen tehditler uzaylı istilası ya da yapay zekâ değil de… küçücük bir parazit olabilir mi?” diye sorduğumda, arkadaşlarım kahkaha attı. Ama işin aslı, bazen en büyük etkiyi en küçük canlılar yaratır. Kancalı kurtlar da tam olarak böyle: çıplak gözle zor görülen, ama milyonlarca yıldır insanlığın gölgesinde yaşayan gizli yolcular. Bugün sizi geçmişten geleceğe uzanan bir yolculuğa çıkarıyorum. “Kancalı kurt nerede yaşar?” sorusunun cevabını ararken, sadece biyolojik bir gerçeğe değil, aynı zamanda geleceğe dair bir vizyona da dokunacağız. Küçücük Ama Etkili: Kancalı Kurtların Yaşam Alanı Kancalı kurtlar (Ancylostoma ve…

Kaktırmak Ne Demek? Tarihsel Süreçler ve Toplumsal Dönüşümler Üzerinden Bir İnceleme Geçmişe baktığımızda, kelimelerin ve deyimlerin zamanla nasıl şekillendiğini görmek bize toplumsal, kültürel ve dilsel evrim hakkında pek çok şey öğretir. Her kelimenin bir kökeni, bir zamanı ve bazen de bir kırılma noktası vardır. Deyimler ve kelimeler, genellikle halkın yaşadığı büyük dönüşümlerin, toplumsal değişimlerin ve zamanın tanıklığıdır. Bugün, dilimizde sıkça duyduğumuz ancak kökeni hakkında fazla bilgi sahibi olmadığımız bir kelimeyi inceleyeceğiz: “kaktırmak.” Bir tarihçi olarak, dildeki bu tür terimleri anlamak, sadece dilbilimsel değil, aynı zamanda toplumsal bir analiz yapmamıza olanak tanır. “Kaktırmak” kelimesi, halk arasında oldukça yaygın bir şekilde kullanılsa…

Işçi Giyim Yardımı Ne Kadar? Antropolojik Bir Perspektiften İnceleme Kültürlerin Çeşitliliğini Merak Eden Bir Antropoloğun Girişi Dünyanın dört bir yanındaki kültürler, bireylerin giyinme biçimlerinden toplumsal yapılarındaki ritüellere kadar geniş bir yelpazede farklılık gösterir. Giyim, sadece vücutları örtmek için değil, aynı zamanda kimlik oluşturma, topluluklar arası bağlar kurma ve sosyal rollerin ifade bulduğu bir araç olarak karşımıza çıkar. Antropolojik bir bakış açısıyla, insanların giyim tercihlerinin ardında kültürel değerler, tarihsel birikimler ve toplumsal normlar yatar. İşçi giyim yardımı, bu bağlamda, yalnızca bir ekonomik yardımı değil, aynı zamanda bir kültürel ifade biçimini de temsil eder. Peki, işçi giyim yardımı ne kadar ve bu…

Gölgenin Eğitici Işığı: Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü Üzerine Bir eğitimci olarak her gün gözlemlediğim bir şey var: öğrenme yalnızca bilgi edinme değil, dünyaya bakış biçimimizi dönüştürme sürecidir. Bir öğrencinin gölgesine dikkatle bakarken sorduğu “Hocam, gölge neden 2 boyutlu?” sorusu, aslında öğrenmenin özünü yansıtır. Bu soru, merakın, sorgulamanın ve anlam arayışının başlangıcıdır. Çünkü gölge yalnızca fiziksel bir olgu değil, aynı zamanda düşüncenin, algının ve farkındalığın da bir yansımasıdır. Gölge Nedir? Öğrenmenin Basit Görünen Karmaşıklığı Bir gölge, ışığın bir nesne tarafından engellenmesiyle oluşan karanlık bir alandır. Ancak pedagojik açıdan bakıldığında gölge, öğrenme sürecinin mükemmel bir metaforudur. Tıpkı öğrenmede olduğu gibi, bir gölgenin oluşması…

Derinlikte Sakinlik: “Göl Gibi Ol” Sözünün Sosyolojik Anlamı Toplumsal yapıları, davranış kalıplarını ve bireylerin birbirleriyle kurduğu sessiz ilişkileri anlamaya çalışan bir araştırmacı olarak, halk dilinde sıkça duyulan bir ifadeye takıldım: “Göl gibi ol.” Bu söz, yüzeyde bir öğüt gibi dursa da, derinlerinde kültürel kodlar, cinsiyet rolleri ve toplumsal normların işlenmiş izlerini taşır. Göl gibi olmak — sarsılmadan, taşmadan, sakinliğini koruyarak var olmak — toplumun bireyden beklediği ideal tutumun bir yansımasıdır. Bu yazıda, “göl gibi ol” sözünü sosyolojik bir gözle ele alarak, onun bireysel davranışlardan toplumsal yapıya uzanan anlam ağını çözümleyeceğiz. — Toplumsal Normların Sessiz Dili: Sakinliğin Erdemi Toplumlar, bireylerin davranışlarını…

Hanıma Bey’e Nasıl Yazılır? Bilimsel Bir Merakın Peşinde Dilin İncelikleri Bazı kelimeler vardır ki, yalnızca yazımı değil, toplumsal anlamı da insanı düşündürür. “Hanıma Bey’e” ifadesi de tam olarak böyle bir örnek. Dilbilimsel olarak küçük bir detay gibi görünse de, içinde hem cinsiyet rolleri, hem hitap biçimleri, hem de kültürel dönüşümler gizlidir. Bugün, bu konuyu sadece doğru yazımıyla değil, aynı zamanda dilin bilimsel doğası ve sosyal yansımalarıyla birlikte ele alacağız. Meraklı bir dil gözlemcisi olarak, bu küçük ifadeye yakından bakalım mı? — “Hanıma Bey’e” Doğru Yazımı Nedir? Öncelikle dilin teknik kısmıyla başlayalım. Türk Dil Kurumu’na göre doğru yazım “Hanıma Bey’e” şeklindedir.…

Bir hikâye anlatmak istiyorum bugün. Hani bazı hikâyeler vardır ya, aslında hepimizin evinden, kalbinden bir parça taşır… İşte öyle bir hikâye bu. Çünkü mesele yalnızca “erkek eve bakmak zorunda mı?” sorusu değil — mesele, bir evin neyle ayakta kaldığını anlamak. Bir Ev, Bir Söz, Bir Sorumluluk Ali, sabahın erken saatinde sessizce kalktı. Eşi Elif hâlâ uyuyordu. Mutfaktan gelen çay kokusuna karışan sabah ışığı, mutfağın duvarında huzurlu bir tablo çiziyordu. Ali, aynaya bakarken kendi kendine sordu: “Gerçekten, eve bakmak sadece benim görevim mi?” Elif yıllardır evden freelance çalışıyordu; bazen yazılar yazar, bazen çeviri yapardı. Ali ise bir şirkette mühendis olarak çalışıyordu.…

Giderayak Şiiri ve Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü Bir Eğitimci Olarak Giriş: Öğrenme Sürecinin Derinliği ve Anlamı Eğitim, sadece bilgi aktarımı değil, aynı zamanda bir dönüşüm sürecidir. Her öğrenci, her ders, her etkinlik, farklı bir dünyaya açılan kapıdır. Bu nedenle öğrenme süreci, insanın içsel yolculuğunun bir parçası olarak kabul edilir. Öğrenmek, bazen sadece kafamıza yeni bilgiler sokmakla sınırlı kalmaz; bazen bu süreç, hayata bakış açımızı, değerlerimizi ve kendimizi nasıl gördüğümüzü değiştirebilir. Öğrenme, tıpkı bir şiir gibi, anlamları zaman içinde katman katman açığa çıkaran bir süreçtir. İşte tam da bu noktada, Cemal Süreya’nın “Giderayak” adlı şiiri, öğrenmenin ve değişimin derin anlamını gözler önüne…

Gezi Parkı Olayları: Toplumsal Yapıların ve Bireylerin Etkileşimi Üzerine Bir Sosyolojik Analiz Gezi Parkı olayları, 2013 yılında Türkiye’nin en büyük kitle hareketlerinden birine sahne oldu. Taksim Gezi Parkı’nda başlayan ağaç kesimi protestoları, kısa sürede ülke çapında büyük bir toplumsal direnişe dönüştü. Ancak bu olayların nasıl bittiği, bu toplumsal hareketin arka planında yatan yapısal unsurlar ve bireysel eylemler üzerine derinlemesine düşünmemizi gerektiriyor. Bir sosyolog olarak, bu tür olaylarda toplumsal yapıların ve bireylerin nasıl etkileşimde bulunduğunu anlamak, bu tür direnişlerin neden ortaya çıktığını ve nasıl sona erdiğini daha iyi kavrayabilmemizi sağlar. Gezi Parkı olaylarının sonlanması, aslında toplumsal normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel…